- Mạc Đĩnh Chi là người rất liêm khiết, thẳng thắn, giàu sang phú quý đối với ông không có ý nghĩa gì, cho nên được người đời ca tụng. 

Một lần, vào năm 1323, vua Trần Minh Tông cho gọi viên quan nội thị đến nói nhỏ: 

- Nghe nói các quan và dân chúng đều biết Mạc Trạng Nguyên là người liêm khiết, thẳng thắn lắm. Trẫm định thử xem có đúng như thế chăng? Nói đoạn, vua Minh Tông lấy 10 quan tiền đặt vào tay viên quan nội thị, rồi ghé sát tai thì thầm to nhỏ. 

Viên quan nội thị tâu: 

- Thần sẽ làm đúng như ý bệ hạ sai bảo. 

Sáng hôm ấy, Mạc Đĩnh Chi dậy sớm hơn thường lệ. Trời còn chưa sáng rõ, ông đã tập xong hai bài quyền. Ông vươn người hít thở không khí trong lành của buổi sớm ban mai. Xong công việc thường lệ, ông lững thững vào nhà. 

Vừa bước lên bậc cửa, bỗng ông kêu lên kinh ngạc: 

- Ô kìa! tiền của ai đánh rơi mà nhiều thế kia? Ông nhặt lên đếm, vừa tròn 10 quan. 

Ông thầm nghĩ : “Quái ! Đêm qua không có ai lại chơi, sao có tiền rơi? “. 

Ông vội vã khăn áo chỉnh tề, vào yết kiến nhà vua: 

- Tâu bệ hạ, thần sáng nay có bắt được 10 quan tiền ở trước cửa nhà, hỏi khắp cả mà không ai nhận, thần xin trao lại để bệ hạ trả lại kẻ mất của. 

Vua Minh Tông mỉm cười gật đầu : 

- Không ai nhận tiền ấy thì người cứ lấy mà dùng… 

- Thưa bệ hạ, tiền này không ít, người mất của chắc xót xa lắm, nên tìm người trả lại thì hơn. 

- Nhà ngươi yên tâm, cứ giữ lấy mà dùng. Tiền thưởng lòng chính trực, liêm khiết của nhà ngươi đấy. 

Mạc Đỉnh Chi bấy giờ mới vỡ lẽ ra là nhà vua đã thử lòng ông. Ông chào tạ ơn trở về. 

Đời Xuân Thu, Từ Hãn làm quan nước Tống, có người mang ngọc quý đến biếu, Từ Hãn không nhận. 

Người biếu ngọc nài nỉ: 

- Ngọc này rất quý thưa ngài. 

Từ Hãn hỏi: 

- Ông có thứ gì là quý nhất? 

- Tôi chỉ có viên ngọc này là quý nhất, nên mới đem biếu ngài 

- Tôi thì thấy lòng thanh liêm ngay thẳng mới là quý. Nay nếu tôi nhận ngọc này, thì chẳng phải cả tôi với ông đều mất đi cái quý giá nhất của mình hay sao? 

Người biếu ngọc cúi đầu thưa: 

- Chúng tôi là thường dân mà giữ ngọc báu thì e không tránh khỏi trộm cướp, mà có khi còn bị hại đến thân. Từ Hãn bèn lưu người biếu ngọc ở lại. 

Đoạn tìm thợ đến dũa ngọc rồi đem bán lấy tiền trao cả cho người chủ ngọc mang về. 

Tấm lòng của Từ Hãn vừa liêm khiết vừa nhân hậu. Làm quan mà được như ông thì thiên hạ được nhờ. 

“Liêm” là đức tính trong sạch, không ham của người khác, không tơ hào của công (từ điển Vdict.com) 

Theo lời dạy của Bác Hồ thì “liêm” nghĩa là trong sạch, không tham lam, không tham tiền tài, không tham địa vị, không tham danh tiếng, không tham người khác tâng bốc mình… 

Chỉ có một thứ tham là tham học, tham làm, tham tiến bộ. 

“Liêm” phải đi đôi với “kiệm” (đã học ở bài trước) vì có “kiệm” mới “liêm” được. 

Những kẻ không biết tiết kiệm, tiêu xài xa xỉ, sẽ dẫn đến tham lam, tham nhận hối lộ, tham được của người khác biếu tặng. 

Ta thường thấy chữ “liêm” trong “thanh liêm”, “liêm khiết”… Ngoài ra, “liêm” còn thường đi với “sỉ”. 

Tham lam là một điều rất đáng xấu hổ. Dễ dẫn đưa con người đến tội lỗi. 

Vì lòng tham khiến con người ta ra mù quáng, dễ trở thành nô lệ cho tiền tài, danh vọng, địa vị. Một khi lệ thuộc vào chúng, ta mất đi sự khôn ngoan sáng suốt để suy nghĩ những điều hợp lẽ đạo. 

Sách Huấn Ca có viết: “Đã ham tiền không sao công chính được, chạy theo lợi lộc ắt sẽ lỗi lầm. Bạc tiền khiến cho bao người sa ngã, thế nào cũng đưa họ đến hư vong. Nó là cái bẫy cho ai say mê nó, hết mọi kẻ ngu si sẽ sa vào.” (Huấn ca 31, 5-7) 

Thật vậy, người mà không “liêm” thì cái gì cũng lấy, không “sỉ” thì việc gì cũng làm. Người mà đến thế là người bỏ đi, không khác gì giống vật. “Liêm” và “sỉ” là tính rất hay của loài người (Khổng Tử) Nghĩ cho kĩ, thì “sỉ” cần hơn “liêm”: người không “liêm” làm những việc bất nghĩa, căn nguyên cũng ở vô “sỉ” mà ra. 

Thầy Mạnh Tử nói: “Nhân bất khả vô sỉ” nghĩa là “người thì không thể không biết xấu hổ” 

Những hành động bất liêm đều phải dùng pháp luật để trừng trị, dù đó là người nào, giữ cương vị gì, làm nghề gì. “Một dân tộc biết cần, kiệm, biết liêm, là dân tộc giàu về vật chất, mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn minh tiến bộ”. Và như thầy Mạnh Tử đã nói “Ai cũng tham lợi, thì nước sẽ nguy” 

Không tham những thứ không thuộc về mình, không trộm cắp, không nhận hối lộ, nhặt được của rơi phải trả lại cho người đã mất. Người “liêm khiết” không mong nhận của đút, cũng không xu nịnh, chạy chọt, đút lót cho kẻ quyền thế để vụ lợi. Không sử dụng của công vào những mục đích cá nhân. Người “liêm khiết” còn là người không thích xu nịnh, không ham được người khác tâng bốc, biết tự hào một cách khiêm tốn đúng với giá trị của mình. 

“Thanh liêm, một đức tính ít gặp, nhưng rất cao quý, vì nó là vàng ròng để rèn đúc tâm hồn vị thủ lãnh chân chính” Tuy lời ngài nói lên nhằm cổ vũ trực tiếp các thủ lãnh, nhưng suy rộng ra cũng có thể hiểu ngài nói về mỗi chúng ta, nếu ta muốn trở thành một “người”, thì ta phải quyết tâm rèn luyện đức tính này vậy. 

“Tài sản quân bất chính sẽ như dòng suối cạn, sẽ như sấm nổ giữa cơn mưa” (Hc 40,13) “Của phi nghĩa nào lợi ích chi, sống công chính mới cứu ta khỏi chết”. (Khôn ngoan 10, 2) 

Mỗi khi nhặt được của rơi, em đem trả lại, hoặc nộp cho cơ quan có trách nhiệm để họ trả lại cho người đã đánh mất.

Trích dẫn từ: http://giesulove.net/diendan/thao-luan-ve-phong-trao/338-giao-duc-nhan-ban.html